Het eerste wat ik wilde weten nadat mijn moeder overleed, was hoelang duurt dat rouwen en wanneer wordt het weer normaal?
Een vraag waar ik veel verschillende antwoorden op kreeg, maar waar eigenlijk geen antwoord op te geven is. En zo probeerde ik mijn weg te vinden als 18 jarige zonder moeder. Dat rouwen ging de afgelopen jaren met vallen en weer opstaan, niet één keer maar heel vaak, telkens weer opnieuw en soms nog steeds.
De vraag die ik mijzelf stelde, wordt nu vaak aan mij gesteld en dat is een hele normale vraag. We willen dat de pijn stopt, dat het verdriet minder wordt, we willen het oplossen en ervoor zorgen dat het weer normaal wordt. We zoeken naar antwoorden, omdat we willen weten waar we aan toe zijn wanneer onze wereld instort.
Daarom wil ik je eerst uitleggen waarom we een tijd koppelen aan rouwverwerking en waarom we denken dat rouw zo snel mogelijk opgelost en verwerkt moet worden. We leven namelijk in een maatschappij waarin alles snel, verklaarbaar en oplosbaar moet zijn. Vooral bij pijn en verdriet, dat willen we niet te lang voelen.
In 1969 scheef Dr. Elisabeth Kübler-Ross in haar boek “Lessen voor levende” over het vijffasen-rouwmodel. Dit rouwmodel is de basis geweest van veel rouwmodellen die daarop volgde, zoals het rouwtaken-model van William Worden. Het fasen-rouwmodel is door Kübler-Ross ontwikkeld toen ze mensen met een terminale diagnose sprak en observeerde. Wat begon als een manier om de gevoelens van stervende te begrijpen werd een methode om met rouw om te gaan.
Dit is jarenlang overgenomen door de maatschappij. Dit zie je terug in de opvoeding, verschillende opleidingen en binnen de gezondheidszorg. Hierdoor hebben anderen en jijzelf de verwachting dat er een tijd verbonden is aan een rouwproces en deze ‘verwerkt’ of ‘afgerond’ moet worden.
Nog niet zo lang geleden schreef Kübler-Ross dat de fasen van rouw niet bedoeld waren om te beschrijven wanneer je wat moet voelen, of om te bepalen of je je rouwverwerking ‘goed’ of ‘fout’ doet. Het was de bedoeling dat ze troost boden aan de wirwar van emoties die je voelt wanneer je rouwt.
De afgelopen 20 jaar is er steeds meer onderzoek gedaan naar rouw, hieruit is een nieuwe visie ontstaan op rouwverwerking. Het uitgangspunt is dat rouwen een persoonlijk en uniek proces is, waar geen einddatum aan vastzit en daar sluit ik mij volledig bij aan.
Voor rouw bestaat er geen quick fix of een one-size fits all. Uit eigen ervaring weet ik dat een rouwproces altijd in beweging is. Een rouwproces is nooit klaar, verwerkt of afgerond. Rouw hoeft niet opgelost te worden, het maakt deel uit van wie je bent voor de rest van je leven. Het zal telkens opnieuw om aandacht vragen. Hierbij is het belangrijk om goed voor jezelf en voor je rouwproces te zorgen, door manieren te vinden om verder te leven en tegelijkertijd ruimte te maken voor je verdriet.
Rouwen en weer genieten van het leven kunnen naast elkaar bestaan, dat gun ik jou ook!
Liefs, Hester
